Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΠΕΡΑΧΩΡΑΣ (ΜΕΡΟΣ Α)

ΤΟΥ ΛΑΜΠΗ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗ

Ύστερα από την κατατρόπωση της Στρατιάς του Δράμαλη στα Δερβενάκια, στις 26 Ιουλίου 1822, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης δεν αναπαύθηκε στις δάφνες της θριαμβευτικής αυτής νίκης του, που έσωσε την Επανάσταση του ’21 και χάρισε στον ίδιο δόξα αθάνατη, και τον τίτλο του «Αρχιστρατήγου της Πελοποννήσου».

Κάλεσε στις 30 του Ιουλίου σε έκτακτο Πολεμικό Συμβούλιο τους Αρχηγούς, που διοικούσαν τα Στρατ. Σώματα. Εκτέθησαν σ’ αυτό πολλές γνώμες, για να εγκριθεί στο τέλος ομόφωνα το σχέδιο του θρυλικού «Γέρου», να αποκλεισθεί στενά ο Δράμαλης και τα υπολείμματα της Στρατιάς του στην Κόρινθο, να καταληφθούν όλες οι δίοδοι προς την Πάτρα, τ’ Ανάπλι και αντίκρυ στη Στερεά, σε τρόπο που να μην προφτάσει να ανασυνταχθεί η Τούρκικη Στρατιά και να αναγκασθεί τελικά σε παράδοση. Ό Γ. Γκέρμπιν στην «Ιστορία της Επαναστάσεως και Αναγεννήσεως της Ελλάδος» αναφέρει σχετικά:

«Ό Κολοκοτρώνης ψηφισθείς εις ανταμοιβήν τοσούτων λαμπρών κατορθωμάτων παρά τε του Στρατού και παρά της Πελοποννησιακής Γερουσίας Αρχιστράτηγος, ουδέποτε εβράδυνε να εξακολουθήσει το σχέδιό του, να καταστρέψει τους παρά την Κόρινθον συγκεντρωμένους Τούρκους δια της πείνης, ως εν Αργολίδι.

Ο Υψηλάντης και ο Νικήτας διετάχθησαν να κλείσωσι τον Ισθμόν, ο δε Οδυσσεύς κατέλαβε τα όρη της Μεγαρίδος (Γεράνεια) , αρκετή φρουρά έμεινε προς φρούρησιν των προς το Άργος ορέων, αυτός δε ο Κολοκοτρώνης κατέλαβε την δια της Αχαΐας προς τας Πάτρας άγουσαν παραθαλασσίαν οδόν παρά το χωρίον Σούλι και ο υιός αυτού Γενναίος ωδήγει την εμπροσθοφυλακήν εις τα Βασιλικά, κείμενα επί των ερειπίων της Αρχαίας Σικυώνος».

Ιδιαίτερη σημασία έδωσε ο Κολοκοτρώνης στην κατάληψη και οχύρωση του Ισθμού και των «Δερβενίων» – που ήταν το κλειδί της Πελοποννήσου – γιατί αυτή θα εμπόδιζε κάθε επικοινωνία του Δράμαλη με την Ρούμελη και την Θεσσαλία, απ’ όπου ο Τούρκος Σερασκέρης περίμενε τρόφιμα και στρατιωτική βοήθεια. Ακόμη θα παρεμποδιζόταν τυχόν κάθοδος των Τουρκικών Στρατευμάτων του Χουρσίτ πασά προς την Πελοπόννησο. Την δύσκολη αυτή αποστολή ανέθεσε στον Πρίγκηπα Δ. Υψηλάντη, τον ανεψιό του «Τουρκοφάγου» Νικηταρά (Σταματελόπουλο) και στον Παπαφλέσσα, που πλαισιωμένοι από γενναίους Οπλαρχηγούς – όπως οι Αλέξ. Νικολάου, Διονύσιος Ευμορφόπουλος, Αντ. Κολοκοτρώνης, Παν. Κεφάλας κ.ά. – με μπαρουτοκαπνισμένα παλληκάρια – Μοραΐτες και Δερβενοχωρίτες – επέτυχαν απόλυτα τον αντικειμενικό τους σκοπό.

Ό Ιστορικός της «Ελληνικής Επαναστάσεως» Σπ. Τρικούπης γράφει:

«Ο Υψηλάντης, ο Νικήτας και ο Δικαίος (Παπαφλέσας) μετέβησαν εις τον Ισθμόν και έκλεισαν τας διόδους εκείνας, συνάξαντες τους Δερβενοχωρίτας…».

Ένας φοβερός κλοιός περισφίγγει ολόγυρα τους Τούρκους της Κορίνθου και τους οδηγεί σε απόγνωση. Ο ηρωϊκός Σουλιώτης Λ. Κουτσονίκας αναφέρει στην «Γενική Ιστορία της Ελλ. Επαναστάσεως» σχετικά με τον αποκλεισμό των Τούρκων:

«Οι Έλληνες αμέσως κατέλαβον τας θέσεις του Ισθμού, Μεγάλα Δερβένια, καθώς και τας περιφέρειας της επαρχίας Κορινθίας και απέκλεισαν εντός της πόλεως και του φρουρίου μέχρι της θαλάσσης…».

Για να τρομοκρατήσει περισσότερο τους Τούρκους και για να τους αναγκάσει να μην αποτολμήσουν έξοδο, ο πανέξυπνος «Γέρος του Μωρηά» μηχανεύεται διάφορα τεχνάσματα. Ανάμεσα στα άλλα, έβαλε τους Έλληνες να ανάβουνε κάθε βράδυ φωτιές στα τριγύρω βουνά, για να φαίνωνται, ότι είναι συγκεντρωμένα πολλά Ελληνικά στρατεύματα. Και όπως αναφέρει στα «Απομνημονεύματα περί της Ελλ. Επαναστάσεως» ο υπασπιστής του Φωτάκος:

«…Είχεν ειδοποιήσει και Διονύσιον Ευμορφόπουλον, τον Αρχηγόν του Δερβενοχωρίου, καθώς και τον Διονύσιον Πανούσην – Μεγαρίτην, να βάλουν και αυτοί φωτιές εις το αντικρυνόν μέρος του φρουρίου (Ακροκορίνθου). Αλλά τούτο και εις την Περαχώρα έγινεν…».

Ό Κολοκοτρώνης παρακολουθεί με άγρυπνο ενδιαφέρον όλα τα σχετικά με την κατάληψη και την οχύρωση του Ισθμού και των «Δερβενίων». Θέλει να μαθαίνει κάθε λεπτομέρεια, απ’ ό,τι γίνεται εκεί και σ’ ολόκληρη την Ρούμελη και δίνει συμβουλές, οδηγίες και διαταγές. Πολύ χαρακτηριστικό είναι το γράμμα, που στέλνει στους Υψηλάντη, Νικηταρά, Παπαφλέσσα κλπ.

Γράφει ο «Γέρος του Μοριά»:

«Υψηλότατε πρίγκηπα Δ. Υψηλάντη προσκυνώ, και σε παιδί μου Νικήτα σε ασπάζομαι πατρικώς, τον Άγιον Αρχιμανδρίτην (Παπαφλέσσαν), τον Κωνστ. Π. Κεφάλαν και καπετάν Αντώνη και λοιπούς ασπάζομαι!

Είμαι εις απορίαν όπου έως τώρα δεν έχω προ πολλών ημερών γράμμα σας να με ειδοποιεί τα πάντα και να με διαθέτει εις τα αναγκαία και σωτήρια, επίτηδες δια τούτο στέλνω τον παρόντα δια να με ειδοποιήσεις περιέργως και λεπτομερώς κάθε νεώτερον, τι ειδήσεις έχετε από όλην την Ανατ. Ελλάδα, από Ζητούνι έως αυτού, πού είναι οι εχθροί και πόσοι και με ποιας δυνάμεις, ποια τα κινήματά των και ποια η κατάστασις των εδικών μας· αυτού σας έστειλα τον καπετάν Κεφάλα και Καπετ. Αντώνη με μια εξακοσαριά στρατιώτας, ελπίζω να είσθε προ καιρού ανταμωμένοι και να ενδυναμώσητε όλας τας θέσεις και ελπίζω να μην έχετε χρείαν άλλων στρατιωτών. Εις τουναντίον γράψε μου αν είναι ανάγκη να σας στείλω και άλλους δια να ασφαλίσητε κάθε αναγκαία θέσιν και να στέκεσθε με γενναιότητα δια να εμψυχώνετε και τους ιδικούς μας Ανατολικοελλαδίτας.

Ομοίως και εάν εκινήθησαν οι εχθροί από κανέν μέρος κατ’ επάνω σας και καταλεπτώς περί πάντων και να μας ιδεάζεις συχνά δια να ρεγολαριζώμεθα και να πέρνωμεν τα μέτρα μας, δια να έχετε σωστάς ειδήσεις περί πάντων μην αμελήτε να έχετε μ’ όλα τα μέρη της Ανατ. Ελλάδος ανταπόκρισιν και μ’ όλα τα καπετανάτα και να ανακοινώνετε και εις εκείνους την κατάστασιν των εδώ και εις ημάς την κατάστασιν των εκεί· εδώθεν δεν έχομεν νέα αξιόλογα. Η αρμάδα ανεχώρησε και τα εδικά μας την εξακολουθούν κατά την Κρήτην, τας θέσεις τας έχομεν ασφαλισμένας και τους εχθρούς περιωρισμένους, στρατεύματα συνάζομεν και καταγινόμεθα εις τα γενικά συμφέροντα, ομοίως και περί ζωοτροφών και πολεμοφοδίων, γράφετέ μας αν καλοοικονομήσθε· σου περικλείω σημείωσιν των όσων σας στέλνονται αυτού από Μύλους·

γράφετέ μας τα πόσα λαμβάνετε.

30 Αυγούστου 1822, εκ Τριπολιτσάς

Ο Στρατηγός

Θ. ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ

Συνεχίζεται.

Δεν επιτρέπεται η αναπαραγωγή και η αναδημοσίευση.