Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΠΕΡΑΧΩΡΑΣ (ΜΕΡΟΣ Β)

ΤΟΥ ΛΑΜΠΗ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗ

Σύμφωνα με τις έγγραφες οδηγίες του Κολοκοτρώνη στις αρχές του Σεπτέμβρη 1822 τερματίσθηκε η οχύρωση του Ισθμού και των Δερβενίων των Γερανείων, από Κακή Σκάλα μέχρι Περαχώρα, με την συνεργασία και του Οδυσσέα Ανδρούτσου και των παλληκαριών του, που κατέλαβαν και οχύρωσαν τις θέσεις των Γερανείων «Μύγες», «Αέρες», «Πλάτανος» και «Παναγία Πράθι». Η όλη δύναμη των επαναστατημένων Ελλήνων υπερβαίνει τις 2.200, που μοιράζεται έτσι: 700 άνδρες με επικεφαλής τον Νικήτα, τον Γιωργάκη Χελιώτη Λύκο και τον Αναστασόπουλο, 600 με αρχηγούς τον Αντ. Κολοκοτρώνη και τον Παν. Κεφάλα, και 1.000 περίπου Δερβενοχωρίτες – Περαχωρίτες.

Σε ενίσχυση των Ελλήνων φτάνει τέλος και το τακτικό σώμα Στρατού των Φιλελλήνων αξιωματικών με επικεφαλής τον Αντισυνταγματάρχη Κουβερνάτι με δύναμη 250 ανδρών, που κατέλαβε τις υπώρειες των Γερανείων, μέχρι τα παράλια του Λουτρακίου – θερινού οικισμού της Περαχώρας τότε με μερικές πρόχειρες αγροτικές καλύβες…

Παράλληλα, ο γενναίος Αρχιμανδρίτης Παπαφλέσσας πηγαινοέρχεται στα Δερβενοχώρια, εκφωνεί φλογερούς πατριωτικούς λόγους και ξεσηκώνει τα πλήθη. Όλοι είναι σε επιφυλακή κι ορκίζονται να μην αφήσουν τον εχθρό να περάσει από τ’ απόρθητα Δερβένια…

Στο μεταξύ, όλες οι απόπειρες των πολιορκημένων Τούρκων της Κορίνθου να σπάσουν τον κλοιό των στρατευμάτων του Θ. Κολοκοτρώνη και να ξεφύγουν προς την Πάτρα, ή να έλθουν σ’ επικοινωνία με τους Τούρκους του Αναπλιού αποτυγχάνουν και πνίγονται στο αίμα.

Πολύ επιγραμματικά αναφέρει ο Μέντελσον – Μπαρτόλντυ:

«Κάθε προσπάθεια των Τούρκων να αποκαταστήσουν την συγκοινωνία ανάμεσα Πάτρα – Κόρινθο – Ναύπλιο ματαιώνονταν…».

Μιά ανέλπιστη βοήθεια όμως, από την Πάτρα και την Ναύπακτο κάνει τους Τούρκους της Κορίνθου να πάρουν θάρρος.

Αράζουν στην παραλία της Κορίνθου, κοντά στο Λέχαιο, δέκα περίπου φορτηγά με τρόφιμα που τα συνοδεύουν 2-3 πολεμικά του Τουρκικού στόλου. Οι Τούρκοι κρατούν τα πλοία, για να τα χρησιμοποιήσουν για το πέρασμα μέρους του στρατού των στην αντικρινή Ρούμελη, με αντικειμενικό σκοπό να καταλάβουν την Περαχώρα και να σχηματίσουν εκεί ένα προγεφύρωμα, που να επιτρέψει την επικοινωνία της Κορίνθου με την Στερεά ή σε περίπτωση αποτυχίας να μπορούν να τραβήξουν για την Ρούμελη και την Θεσσαλία. Οκτώ χιλιάδες Τούρκοι με τα μεταγωγικά τους – κατά την μαρτυρία του Παλαιών Πατρών Γερμανού – μεταφέρονται την νύχτα στις 9 προς τις 10 του Σεπτέμβρη, με τα φορτηγά πλοία στις ακτές του Ηραίου και στα «Στραβά», ενώ τα τουρκικά πολεμικά ανοίγουν σφοδρό κανονίδι, προς τα παράλια του Λουτρακίου.

Περαχωρίτες πίσω από πρόχειρα οχυρώματα υποδέχονται με ομαδικές μπαταριές τους Τούρκους, καθώς αποβιβάζονταν και τους κάνουν μεγάλη θραύση. Περνάνε αρκετές ώρες για να μπορέσουν, αποφεύγοντας τα πυρά των Περαχωριτών, να συνταχθούν και να βαδίσουν για την Περαχώρα. Με άγρια ουρλιάσματα, με αλαλαγμούς και με τα τύμπανα, που χτυπάνε δαιμονισμένα, φτάνουν κοντά στο χωριό, το απόγευμα.

Από έξυπνο στρατήγημα του αρχηγού τους οι Δερβενοχωρίτες αποσύρονται σε απρόσιτα ταμπούρια πάνω από τις πευκόφυτες βουνοπλαγιές της Περαχώρας, χωρίς να δείχνουν σημεία ζωής, για να πιστέψουν οι Τούρκοι, πως εγκατέλειψαν το χωριό στην τύχη του.

Έχουν, ωστόσο, υπονομεύσει κάτω από την Περαχώρα, πλάι στους καρόδρομους, που θα ανέβαιναν οι Τούρκοι αρκετά «λοτσάρια» (αποθήκες ρετσινιού) με γέμισμα μπαρούτι σκεπασμένο με ρετσίνι, κι έχουν αναθέσει σε μιά δεκάδα ψωμωμένους Περαχωρίτες να βάλουν φωτιά, μόλις ειδοποιηθούν, ότι οι Τούρκοι μπαίνουν στο χωριό. Δυο ατρόμητα Περαχωριτόπουλα χτυπούν στην ώρα τις καμπάνες των Ταξιαρχών και δίνουν το σύνθημα. Ξαφνικά υψώνονται πελώριες φωτιές και ακολουθούν τρομακτικές εκρήξεις.

Τα «λοτσάρια» ανατινάσσονται με φοβερό πάταγο.

Τούρκικα κεφάλια, πόδια, χέρια πετάγονται δεξιά κι αριστερά. Ταυτόχρονα, Δερβενοχωρίτες ορμούνε με τα γιαταγάνια τους πάνω στους ξαφνιασμένους Τούρκους και σκορπίζουν τον τρόμο και τον θάνατο. Τρομοκρατημένη και η εμπροσθοφυλακή των Τούρκων που είχε φτάσει ως την κάτω Περαχώρα, αφήνει τα μεταγωγικά και τα πλιάστικα και το βάζει στα πόδια. Δεν πρόλαβε ούτε φωτιά να βάλει στην Περαχώρα, όπως είχε διαταχθεί (ένας μόνο, φράχτης πήρε φωτιά κι έκαψε έναν αχυρώνα). Σουρούπωμα με επικεφαλής τον θρυλικό Νικηταρά, που έχει φθάσει σαν σίφουνας από τον Ισθμό, γενικεύεται η επίθεση των Ελλήνων, που συγκεντρώθηκαν από όλα τα Δερβένια και με αφάνταστη μανία πέφτουν στο εχθρικό στρατόπεδο. Λένε, πως αυτή την ώρα, μερικοί Περαχωρίτες, για να τρομοκρατήσουν ακόμα περισσότερο τους Τούρκους, φώναζαν μέσα στη νύχτα, (Αρβανίτικα για να γίνουν αντιληπτοί):

– Έρδε καπετάν Νικηταρά!

– Έρδε Αντρούτσο Οδυσσέα!

– Έρδε καπετάν Φλέσσα!

– Έρδε καπετάν Κεφάλα!

– Έρδε και Κολοκοτρώνη!

– Μπιέρι – μπιέρι καπετανέοι!

– Μπίνε τ’ κερατάδ’ ετ!

(Ήρθε ο καπετάν Νικηταράς. Ήρθε ο Ανδρούτσος Οδυσσέας, ήρθε ο καπετάν Φλέσσας, ήρθε ο καπετάν Κεφάλας, ήρθε κι ο Κολοκοτρώνης. Χτυπάτε – χτυπάτε καπεταναίοι, πνίχτε τους τούς άτιμους!).

Άλλοι Περαχωρίτες έχουν φτάσει σε ύψωμα πάνω από το Στρατηγείο του αρχηγού των Τούρκων Αλή και καθώς κατρακυλούν τεράστιους ογκόλιθους, φωνάζουν άγρια:

– Βάρδα Αλή!

– Βάρδα Αλή!

Πάνω από 1.000 πτώματα Τούρκων εκάλυψαν την περιοχή, ανάμεσα Περαχώρα, Ασπρόκαμπο και Βουλιαγμένη, ενώ οι απώλειες των Ελλήνων ήσαν ελάχιστες. Ό Αλής βλέποντας πως είναι αδύνατο να καταλάβει την Περαχώρα, ή να περάσει στη Ρούμελη, αναγκάσθηκε ύστερα από διήμερη παραμονή να μπαρκάρει το στρατό του στα Τούρκικα καράβια και να ξαναγυρίσει με μεγάλες απώλειες στην Κόρινθο.

Σχετικά ο Ιωάννης Θ. Κολοκοτρώνης («Γενναίος») αναφέρει στα «Ελληνικά Υπομνήματα»:

«Αλλ’ εν μέσω της αμηχανίας ταύτης των Τούρκων, αφίχθησαν πλοία τινα από τας Πάτρας εκείσε, τα οποία εφοδιάσαντα αυτούς από τροφάς, μετέφερον και σώμα τι εξ αυτών από την Κόρινθον εις Περαχώραν. Τούτο δε ειδοποιηθείς ο Νικήτας μετά των λοιπών εις τον Ισθμόν, τρεις ώρας μακράν, έδραμον εκείσε και εχτύπησαν αυτούς, τους οποίους έτρεψαν εις φυγήν, φονεύσαντες αρκετούς, ώστε οι μεν Τούρκοι ηναγκάσθησαν να καταφύγωσι εις τα πλοία, δι’ ων επανήλθον εις την Κόρινθον, ο δε Νικήτας επέστρεφεν εις την θέσιν του».

Επιγραμματικά είναι και τα όσα αναφέρουν για την μάχη της Περαχώρας ο Παλαιών Πατρών Γερμανός και ο Δημητσανίτης Γραμματικός του Θ. Κολοκοτρώνη, Μιχ. Οικονόμου.

Ο πρώτος γράφει:

«Στενοχωρημένοι λοιπόν εκεί οι εχθροί, εμβήκαν εις τα φορτηγά πλοία του στόλου, οκτώ περίπου χιλιάδες, και απέβησαν εις Περαχώραν, είτε δια να αρπάσουν τροφάς, είτε δια να προχωρήσουν προς το μέρος του Ζητουνίου (Λαμίας) αν δυνηθώσιν, (επειδή, αφ’ ης ώρας διέβησαν τον Ισθμόν, μήτε αυτοί έμαθον περί του Χουρσίτ Πασά, όστις τους υπεσχέθη, ότι θέλει προφθάσει κατόπιν με άλλας δυνάμεις, μήτε ο Χουρσίτ Πασάς περί αυτών) είτε δια να εφελκύσουν εκεί την προσοχήν των Ελλήνων, και να εύρουν και οι λοιποί τας θέσεις του Ισθμού ελευθέρας, δια να εξέλθουν εκείθεν. Τούτο μαθών ο Κ(απιτάν) Νικήτας (Σταματελόπουλος) έτρεξε προς εκείνο το μέρος, ομοίως και τινες άλλοι της Ανατολικής Ελλάδος, και εκτύπησαν τους εχθρούς γενναίως και αφ’ ου εφόνευσαν ικανούς, τους λοιπούς εβίασαν να έμβουν εις τα ίδια πλοία και να επιστρέψουν εις την Κόρινθον άπρακτοι. Ο δε Υψηλάντης εις ταύτην την περίστασιν μετέβη εκ των Αθηνών εις τον Ισθμόν δια να ενδυναμώσουν οι στρατιώται εκείνας τας θέσεις· αλλ’ αφού είδεν, ότι οι εχθροί επανήλθον εις την Κόρινθον, επανήλθε και αυτός εις την Τριπολιτζάν».

Τα ίδια σχεδόν αναφέρει και ο Μιχ. Οικονόμου, που επιβεβαιώνει και συμπληρώνει: «… το κίνημα τούτο των Τούρκων ειδοποιηθέντες και οι της Ανατ. Ελλάδος οπλαρχηγοί, σπεύσαντες μετά του Νικήτα και των λοιπών κατά την Περαχώραν, επιπεσόντες και καταπολεμήσαντες αυτούς και πολλούς εξ αυτών φονεύσαντες, τους ηνάγκασαν να επιβώσιν αύθις εις τα πλοία και να επανέλθωσιν εις την Κόρινθον εντελώς άπρακτοι».

Συνεχίζεται

Δεν επιτρέπεται η αναδημοσίευση.