Άγνωστες ιστορίες του 1821: Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και η μπέσα.

Θεόδωρος Κολοκοτρώνης: Πιστός «εις τους όρους της μπέσας»

Σταύρος Μαλαγκονιάρης

Για τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, αυτήν την ηγετική μορφή της Επανάστασης έχουν γραφτεί πάρα πολλά τόσο για τη δράση του όσο και για τους μετέπειτα διωγμούς του από τους Βαυαρούς. Ωστόσο, ο «γέρος του Μοριά» είχε κάνει και πολλές άλλες γνωστές ή λιγότερο γνωστές ηρωικές πράξεις στα χρόνια πριν από την Επανάσταση.

Μια από αυτές τις λιγότερες γνωστές πράξεις του, που αναδεικνύουν και την αξία της «μπέσας» για τον σπουδαίο αγωνιστή, ήταν η απελευθέρωση του γιου του Παναγιώτη Μούρτσινου ή Τρουπάκη (από τη Μάνη) Διονύση, από τις φυλακές του παλατιού (σαράι) της Τρίπολης, η οποία περιεγράφη τον Μάρτιο 1843, μετά τον θάνατο του Κολοκοτρώνη, στην εφημερίδα «Αιών».

Εκεί, λοιπόν, διαβάζουμε ότι χάριν εμφύλιων διαφωνιών ο Παναγιώτης Μούρτσινος αναγκάστηκε, μετά τον θάνατο του πατέρα του Μιχαλάμπεη, ηγεμόνα της Μάνης, να καταφύγει στη Ζάκυνθο.

Εκεί ετοιμαζόταν να πάει να τον βρει και ο γιος του, Διονύσης, ο οποίιος όμως προδόθηκε, μαζί με ένα φίλο του, τον Βασίλειο Βενετσανάκο, συνελήφθη από τους Τούρκους και τους οδήγησαν στις φυλακές της Τρίπολης.

Ο Κολοκοτρώνης, που ήταν τότε καπετάνιος στην Καρύταινα, έμαθε τι έγινε και, καθώς το σπίτι του Μούρτσινου ήταν πάντα άσυλο γι’ αυτόν, αποφάσισε να προσπαθήσει ν’ απελευθερώσει τους δύο κρατούμενους.

Εστειλε, λοιπόν, κάποιους ανθρώπους στην Τρίπολη που κατάφεραν να τους περάσουν μια λίμα. Με αυτήν οι κρατούμενοι έκοψαν τις αλυσίδες των ποδιών τους και ένα βράδυ άρχισαν να τρέχουν στους διαδρόμους της φυλακής, πιθανόν στα υπόγεια του παλατιού.

Κάποια στιγμή ένας φύλακας προσπάθησε να τους σταματήσει, τον έσπρωξαν και βγήκαν τρέχοντας από το σαράι για να πάνε στο συμφωνημένο μέρος, στα τείχη της πόλης, όπου είχε σκαφτεί μια τρύπα για να περάσουν έξω. Εξω από τα τείχη τούς παρέλαβε ο Κολοκοτρώνης και τους φυγάδευσε.

Μόλις έγινε γνωστή η απόδραση «εξεδόθησαν αυστηραί διαταγαί εις όλας τας επαρχίας και εξαιρέτως εις Καρύταιναν, διότι εγνώριζεν ο Πασάς ότι μόνος ο Κολοκοτρώνης ηδύνατο να κάμη εν τοιούτον τόλμημα».

Κάποιοι προεστοί και δημογέροντες κάλεσαν τον «γέρο» να παραδώσει τον Μούρτσινο στους Τούρκους. Ομως, αυτός τους απάντησε ότι «ο Διονύσιος προσέφυγε πραγματικώς εις αυτόν και δεν δύναται να τον παραδώση, επειδή τότε θέλει φανή ότι αντιβαίνει εις τους όρους της μπέσας».

Σε λίγες μέρες ο Διονύσης Μούρτσινος είχε φτάσει στη Ζάκυνθο, που βρισκόταν όπως όλα τα Επτάνησα υπό αγγλική κατοχή, και έσμιξε με τον πατέρα του.