By 
Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ αποφάσισε στις 2 Νοεμβρίου 2005 να ανακηρύξει την 27η Ιανουαρίου Διεθνή Ημέρα μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος από το ναζιστικό καθεστώς κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η ημερομηνία επιλέχθηκε επειδή στις 27 Ιανουαρίου 1945 τα προελαύνοντα σοβιετικά στρατεύματα απελευθέρωσαν το μεγαλύτερο στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Άουσβιτς – Μπίρκεναου στην Πολωνία.
Στη διάρκεια του Ολοκαυτώματος, της μεγαλύτερης γενοκτονίας στην παγκόσμια ιστορία, υπολογίζεται ότι μόνο στα στρατόπεδα εξολόθρευσης θανατώθηκαν, με τουφεκισμό, καταναγκαστική εργασία, απαγχονισμό και δηλητηριώδη αέρια περίπου τρία εκατομμύρια Εβραίοι. Το σύνολο των Εβραίων που θανατώθηκαν από την άνοδο του Ναζιστικού Κόμματος στην εξουσία μέχρι την κατάρρευσή του ανέρχεται σε έξι περίπου εκατομμύρια. Οι πρακτικές εξόντωσης των Ναζί δεν εξαντλήθηκαν στους Εβραίους.
Το Ολοκαύτωμα χαρακτηρίστηκε από την αποτελεσματική και συστηματική προσπάθεια βιομηχανικής κλίμακας για τη συγκέντρωση και δολοφονία όσων περισσότερων θυμάτων ήταν δυνατό, χρησιμοποιώντας όλους τους πόρους και την τεχνολογία που ήταν διαθέσιμα στο ναζιστικό κράτος.
Ακολουθεί απόσπασμα από το βιβλίο Αν αυτό είναι άνθρωπος, του Primo Levi, Ιταλοεβραίου χημικού, συγγραφέα και ποιητή, επιζήσαντα του Ολοκαυτώματος :
Όταν τελειώσαμε, ο καθένας έμεινε στη γωνιά του, χωρίς να τολμάμε να κοιτάξουμε ο ένας τον άλλον. Δεν έχουμε καθρέφτη για να δούμε το πρόσωπό μας, αλλά ο καθρέφτης βρίσκεται απέναντί μας, η όψη μας αντανακλάται σε εκατό μελανιασμένα πρόσωπα, σε εκατό ρυπαρές και αξιοθρήνητες μαριονέτες. Μεταμορφωθήκαμε ήδη σε φαντάσματα, ίδια μ’ εκείνα που είδαμε χθες.
Τότε, για πρώτη φορά, συνειδητοποιήσαμε ότι η γλώσσα μας δεν έχει τις λέξεις για να εκφράσει αυτή την ύβρι, την εκμηδένιση του ανθρώπου. Σαν προικισμένοι με την ενορατική ικανότητα των προφητών είδαμε την πραγματικότητα: είμαστε στον πάτο. Πιο κάτω δεν γίνεται να πάμε: δεν μπορούμε να σκεφτούμε αθλιότερη ύπαρξη από τη δική μας. Τίποτα πια δεν μας ανήκει: μάς στέρησαν τα ρούχα, τα παπούτσια, τα μαλλιά μας• εάν μιλήσουμε δεν θα μας ακούσουν, και εάν μας άκουγαν δεν θα μας καταλάβαιναν. Θα μας στερήσουν και τ’ όνομά μας: κι αν θέλουμε να το κρατήσουμε, θα πρέπει να βρούμε τη δύναμη μέσα μας, τη δύναμη να το σώσουμε και μαζί μ’ αυτό να σώσουμε κάτι από μας, απ’ αυτό που υπήρξαμε.
[…]
Ας σκεφτούμε τον άνθρωπο που του στερούν όχι μόνο τα αγαπημένα του πρόσωπα αλλά και το σπίτι του, τις συνήθειές του, τα ρούχα του, κυριολεκτικά οτιδήποτε του ανήκει: θα είναι πλέον ένας άδειος άνθρωπος, θα οδηγηθεί στην ένδεια και στη θλίψη, θα χάσει την αξιοπρέπεια και τη λογική του, γιατί είναι εύκολο αν χάσεις τα πάντα να χάσεις και τον ίδιο σου τον εαυτό. Κι όταν βρεθεί σ’ αυτή την κατάσταση, άλλοι θα ορίζουν τη ζωή του και θα αποφασίζουν για το θάνατό του χωρίς κανένα αίσθημα ανθρωπισμού ή στην καλύτερη περίπτωση με μόνο κριτήριο το όφελος. Τότε θα γίνει κατανοητή η διπλή σημασία του όρου “στρατόπεδο εξόντωσης”, θα γίνει κατανοητό τι θέλουμε να εκφράσουμε μ’ αυτή τη φράση: είμαστε στον πάτο.
[…]
Γιατί αυτή είναι η ανθρώπινη φύση, οι δυστυχίες και οι λύπες όταν έρχονται όλες μαζί δεν καταγράφονται εξ΄ολοκλήρου στην αντίληψή μας, αλλά οι μικρότερες επισκιάζονται από τις μεγαλύτερες, σύμφωνα με έναν καθορισμένο κανόνα προοπτικής. Χάρη σε αυτή την εύνοια επιβιώνουμε στο στρατόπεδο. Και γι’ αυτό το λόγο, στην ελεύθερη ζωή λέμε συχνά ότι ο άνθρωπος είναι ανικανοποίητος: όχι γιατί είμαστε ανίκανοι για την απόλυτη ευτυχία, αλλά γιατί αγνοούμε την πολύπλοκη φύση της απόλυτης δυστυχίας και επομένως στις αιτίες που την προκαλούν, πολυάριθμες και ιεραρχικά διατεταγμένες, δίνουμε ένα μόνο όνομα, αυτό της πιο σοβαρής αιτίας, και όταν η αιτία αυτή πάψει να υφίσταται, τότε με οδυνηρή έκπληξη βλέπουμε ότι πίσω της υπάρχει κάποια άλλη, στην πραγματικότητα μια σειρά από άλλες.
Και γι’ αυτό μόλις σταμάτησε το κρύο, το κρύο που σε όλη τη διάρκεια του χειμώνα βλέπαμε σαν μοναδικό εχθρό, αντιληφθήκαμε ότι πεινάμε, και επαναλαμβάνοντας το ίδιο λάθος λέμε: « Αν δεν πεινούσαμε..!»
Απόσπασμα από το βιβλίο του Primo Levi, Αν αυτό είναι άνθρωπος, εκδ. Άγρα, 2009.
πηγή: το Κουτί της Πανδώρας
Comments