ΤΟ Ι­ΔΙΟ­ΚΤΗ­ΣΙΑ­ΚΟ ΚΑ­ΘΕ­ΣΤΩΣ ΤΟΥ ΔΗ­ΜΟΥ ΣΙ­ΚΥΩ­ΝΟΣ ΤΟΝ 19ο ΑΙΩΝΑ

ΤΟ Ι­ΔΙΟ­ΚΤΗ­ΣΙΑ­ΚΟ ΚΑ­ΘΕ­ΣΤΩΣ ΤΟΥ ΔΗ­ΜΟΥ ΣΙ­ΚΥΩ­ΝΟΣ (Μέρος Β΄ Τελευταίο)

του κ. Βα­σί­λη Λί­γκα, Γε­ω­πό­νου

Με­γα­λο­ϊ­διο­κτή­τες

Ε­άν με­λε­τή­σει κα­νείς το ι­διο­κτη­σια­κό κα­θε­στώς της κτη­μα­τι­κής πε­ρι­φέ­ρειας του Κιά­του α­πό τον πο­τα­μό Κύ­ριλ­λο μέ­χρι τη θέ­ση “Σφα­γεί­α”, θα δει ό­τι μόνο μι­κρό πο­σο­στό της συ­νο­λι­κής έ­κτα­σης ή­ταν μι­κρο­ϊ­διο­κτη­σί­ες, για­τί το με­γα­λύ­τε­ρο τμή­μα α­νή­κε σε ε­λά­χι­στες οι­κο­γέ­νειες.

Το κτή­μα Κριε­ζή αρ­γό­τε­ρα, λό­γω χρε­ών του, κα­τέ­σχε η Ε­θνι­κή Τρά­πε­ζα.

1ο τε­μά­χιο στον Ά­γιο Νι­κό­λα­ο Κιά­του 25 στρεμ. Συ­νό­ρευε δυ­τι­κά με ε­θνικό α­μπε­λώ­να.

2ο τε­μά­χιο στην ί­δια πε­ριο­χή ε­κτά­σε­ως 15 στρεμ. Συ­νό­ρευε με Βασ. Τσα­λού­κο, ιε­ρέ­α Γκου­ζέ­λη και Νικ. Ευθ. Κα­νελ­λό­που­λο.

3ο τε­μά­χιο στη θέ­ση “Κύ­ριλ­λος” 60 στρεμ. Συ­νό­ρευε α­να­το­λι­κά με Βασ. Τσαλού­κον, ιε­ρέ­α Γκου­ζέ­λη, Νικ. Ευ­θυ­μί­ου, Ιω­άν­νη Ευ­θυ­μί­ου, δυ­τι­κά με ποτα­μόν Κύ­ριλ­λον και με­σημ­βρι­νώς με ε­θνι­κόν α­μπε­λώ­να.

Α­πό τα ο­νό­μα­τα των συ­νο­ρι­τών προ­κύ­πτει ό­τι οι πα­πά Γκου­ζέ­λης και Νικ. Ευθ. Κα­νελ­λό­που­λος ή­σαν με­τα­ξύ αυ­τών που εί­χαν α­πο­κτή­σει ε­θνι­κές γαί­ες, ε­νώ ο Ιω­άν. Ευ­θυ­μί­ου εί­χε δια­τε­λέ­σει δή­μαρ­χος Σι­κυώ­νος.

Ο ιε­ρέ­ας Γκου­ζέ­λης ή­ταν α­πό την Κα­ρυά – ό­πως προ­α­να­φέ­ρα­με – και α­πε­βί­ω­σε νωρίς. Τη χή­ρα του πα­ντρεύ­τη­κε ο Αρ­γ. Γκρά­βας. Μί­α κό­ρη του πα­ντρεύ­τη­κε τον Ηλί­α Φρα­τζή, ε­νώ άλ­λη του κό­ρη πα­ντρεύ­τη­κε τον Κορ­δή. Το γε­γο­νός αυ­τό ε­ξη­γεί τα αρ­κε­τά ση­μα­ντι­κά πε­ριου­σια­κά στοι­χεί­α που κα­τεί­χαν αυ­τές οι τρεις οι­κο­γέ­νειες.

Το κτή­μα του Γα­λα­ξει­διώ­τη Λου­κά Λα­ζα­ρή καλ­λιερ­γού­σε ως μι­σια­κό ο Ευθ. Κα­νελ­λό­που­λος, ο ο­ποί­ος ή­ταν ε­γκα­τε­στη­μέ­νος στην Κό­ριν­θο. Ή­ταν α­πό τους ση­μα­ντι­κό­τε­ρους ε­μπό­ρους στα­φί­δας και εί­χε ε­κλε­γεί ε­πα­νει­λημ­μέ­νως βουλευ­τής. Η οι­κο­γέ­νεια Κα­νελ­λό­που­λου ή­ταν α­πό τις ση­μα­ντι­κό­τε­ρες οι­κο­γέ­νειες του νο­μού.

Η ε­ξέ­λι­ξη των ι­διο­κτη­σιών

Ο τρό­πος α­πό­κτη­σης των κτη­μά­των αυ­τών ή­ταν α­πλός. Το ί­διο α­πλός φαί­νε­ται ό­τι ή­ταν και ο τρό­πος πώ­λη­σής τους. Ε­πει­δή οι νέ­οι ι­διο­κτή­τες δεν ή­σαν μόνι­μοι κά­τοι­κοι Κιά­του, με­τά α­πό κά­ποια χρό­νια τα πω­λού­σαν – και ό­πως γί­νε­ται σε αυ­τές τις πε­ρι­πτώ­σεις – σε αρ­κε­τά χα­μη­λές τι­μές. Έ­τσι, με­τά α­πό κά­ποια χρό­νια, τα κτή­μα­τα αυ­τά άλ­λα­ζαν ι­διο­κτή­τες.

Το κτή­μα Λα­ζα­ρή ο­λό­κλη­ρο ή στο με­γα­λύ­τε­ρο τμή­μα του κα­τέ­λη­ξε στην ι­διο­κτη­σί­α του Ευθ. Κα­νελ­λό­που­λου.

Οι ι­διο­κτη­σί­ες αυ­τές ξε­κι­νού­σαν α­πό τη θά­λασ­σα και έ­φθα­ναν του­λά­χι­στον μέ­χρι τη σι­δη­ρο­δρο­μι­κή γραμ­μή.

Ξε­κι­νώ­ντας α­πό το κέ­ντρο του Κιά­του και προ­χω­ρώ­ντας α­να­το­λι­κά, αρ­χι­κά ήταν η ι­διο­κτη­σί­α της οι­κο­γέ­νειας Θε­ο­δο­σιά­δη, κα­τα­γω­γής Με­γά­λου Βάλ­του. Ξεκι­νού­σε α­πό τη θά­λασ­σα και έ­φθα­νε μέ­χρι τη σι­δη­ρο­δρο­μι­κή γραμ­μή, στη θέση της ση­με­ρι­νής ο­δού 25ης Μαρ­τί­ου. Ε­πά­νω στον κε­ντρι­κό δρό­μο, ό­που σήμε­ρα το πρα­τή­ριο υ­γρών καυ­σί­μων Δη­μη­τρί­ου, ή­ταν το σπί­τι τους.

Α­πό ε­κεί μέ­χρι την ο­δό Πα­πα­να­στα­σί­ου (Ε­πι­πλο­ποι­ί­α Κα­τσα­βού) η πε­ριο­χή ήταν βαλ­τώ­δης, χα­μη­λής α­ξί­ας και εί­ναι ά­γνω­στο πώς ε­ξε­λί­χθη­σαν οι ι­διο­κτησί­ες.

Α­να­το­λι­κά της ο­δού Πα­πα­να­στα­σί­ου ή­ταν οι ι­διο­κτη­σί­ες Γκρά­βα και Κα­νελ­λό­που­λου αρ­χί­ζο­ντας μάλ­λον α­πό Γκρά­βα.

Α­μέ­σως με­τά βρί­σκε­ται η ι­διο­κτη­σί­α Μερ­τι­κό­που­λου, η ο­ποί­α πα­ρα­μέ­νει ε­νιαί­α α­κό­μα και σή­με­ρα. Λό­γω έλ­λει­ψης κλη­ρο­νό­μων το τε­μά­χιο αυ­τό τα τε­λευταί­α χρό­νια πε­ρι­ήλ­θε στην ι­διο­κτη­σί­α κά­ποιας Μο­νής.

Α­κρι­βώς δί­πλα ή­ταν το κτή­μα Γκρά­βα (Αθ. Γκρά­βας, ια­τρός και Δή­μαρ­χος Σι­κυώνος) και α­μέ­σως με­τά του Κα­νελ­λό­που­λου. Το τε­μά­χιο αυ­τό φαί­νε­ται ό­τι ή­ταν το με­γα­λύ­τε­ρο α­πό ό­λα τα άλ­λα που διέ­θε­τε η εν λό­γω οι­κο­γέ­νεια. Στη δε­κα­ετί­α 1960 έ­να τμή­μα της έ­κτα­σης αυ­τής πα­ρα­χω­ρή­θη­κε α­πό την Ε­ξα­βε­ρί­α Κα­νελ­λο­πού­λου και ε­κεί κα­τα­σκευά­στη­καν οι ερ­γα­τι­κές κα­τοι­κί­ες.

Α­να­το­λι­κό­τε­ρα ή­ταν η με­γά­λης έ­κτα­σης ι­διο­κτη­σί­α Ζού­ζου­λα. Με­τά την χρε­οκο­πί­α των ε­πι­χει­ρή­σε­ων Ζού­ζου­λα, το ερ­γο­στά­σιο, αλ­λά και το με­γα­λύ­τε­ρο μέρος της έ­κτα­σης, πε­ρι­ήλ­θε στην Ε­θνι­κή Τρά­πε­ζα. Α­μέ­σως με­τά, ό­που σή­με­ρα τα ερ­γο­στά­σια Φρα­γκί­στα, ή­ταν πά­λι ι­διο­κτη­σί­α Κα­νελ­λό­που­λου.

Στην πε­ριο­χή του Α­ϊ-Γιάν­νη υ­πήρ­χε το τε­ρά­στιο κτή­μα, γνω­στό ως “Κα­λο­γερι­κά”. Ξε­κι­νού­σε α­πό τη θά­λασ­σα και έ­φθα­νε μέ­χρι τη βα­σι­λι­κα­ριώ­τι­κη πε­ριοχή. Το μέ­γε­θος του τε­μα­χί­ου αυ­τού δεί­χνει, ό­τι μάλ­λον θα δό­θη­κε α­πό τις ε­θνι­κές γαί­ες σε κά­ποια ση­μα­ντι­κή προ­σω­πι­κό­τη­τα. Με­τά πε­ρι­ήλ­θε στην ι­διο­κτη­σί­α της μο­νής Προ­φή­του Η­λί­α Ζά­χο­λης.

Το ι­διο­κτη­σια­κό κα­θε­στώς του Κιά­του έ­χει εν­δια­φέ­ρον πε­ραι­τέ­ρω με­λέ­της, για­τί οι ε­θνι­κές γαί­ες α­πε­τέ­λε­σαν την α­φε­τη­ρί­α της δη­μιουρ­γί­ας μιας κάστας με­γα­λο­ϊ­διο­κτη­τών, που για μια πε­ρί­ο­δο ε­κα­τό ε­τών κι­νού­σαν τα νή­μα­τα της πο­λι­τι­κής οι­κο­νο­μι­κής και κοι­νω­νι­κής ζω­ής του Κιά­του.

Σή­με­ρα στους νέ­ους του Κιά­του, – αλ­λά και σε α­κό­μα με­γα­λύ­τε­ρους – τα ο­νό­ματα αυ­τά εί­ναι ε­ντε­λώς ά­γνω­στα. Κά­τι τέ­τοιο εί­ναι λο­γι­κό, α­φού τα ο­νό­μα­τα αυτά δεν υ­πάρ­χουν πλέ­ον, κα­θώς δεν έ­χει α­πο­μεί­νει σή­με­ρα ού­τε έ­νας α­πό­γο­νος, που να τα θυ­μί­ζει!!