Νέα καθυστέρηση στην ΣΔΙΤ για τα απορρίμματα – Τι λέει το έγγραφο βόμβα της Κομισιόν που ζητά …εξηγήσεις

Προβληματισμό και πιθανότατα νέες καθυστερήσεις στο έργο της ΣΔΙΤ για την ολοκληρωμένη διαχείριση απορριμμάτων Περιφέρειας Πελοποννήσου προκαλεί έγγραφο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που αφορά στην αίτηση χρηματοδότησης του έργου

Στο έγγραφο που εστάλη στις 15 Ιουνίου επισημαίνεται ότι για να χρηματοδοτηθούν έργα στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο πρέπει να καλύπτουν τους στόχους των νέων οδηγιών, ήτοι 10% υπόλειμμα και μη παραγωγή CLO. Παράλληλα το έγγραφο αναφέρει ότι πρέπει να έχει εφαρμοστεί από πριν ή να εφαρμόζεται παράλληλα με την κατασκευή, το σύστημα διαλογής στην πηγή 4 ρευμάτων.
Επιφυλάξεις διατυπώνονται επίσης και για τον τρόπο με τον οποίο θα γίνει το έργο με τους υποσταθμούς συγκέντρωσης των απορριμμάτων, οι οποίοι βρίσκονται μακριά από την κεντρική μονάδα με αντίστοιχα τεράστιο κόστος.
Στο έγγραφο δίνεται χρονικό περιθώριο 2 μηνών προκειμένου να επιλυθούν οι εκκρεμότητες, άλλως θα πρέπει να αποσυρθεί το αίτημα χρηματοδότησης και να επανυποβληθεί απο την αρχή.

Για το έγγραφο και όσα περιγράφει, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει ενημερωθεί και ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος μόλις πριν λίγες εβδομάδες ανακοίνωσε ότι το έργο ξεκινάει. Πρόκειται για μία περίληψη του υπομνήματος των 350 σελίδων που έχουν στείλει στην Κομισιόν όσοι αντιτίθενται στο έργο και όπου περιγράφεται η αναντιστοιχία του έργου με τον νέο Εθνικό Σχεδιασμό και την Κοινοτική Οδηγία.

Στην πραγματικότητα αυτό που περιγράφουν όσοι αντιδρούν είναι πως το εργοστάσιο ξεκίνησε ως ένα εργοστάσιο σύμμικτων απορριμμάτων, ωστόσο οι αλλαγές που έγιναν στην πορεία από τον νέο ΕΣΔΑ και τη νέα Κοινοτική οδηγία κατέστησαν τον σχεδιασμό αναχρονιστικό. Δηλαδή, από την μια μεριά ο ΕΣΔΑ και η Κοινοτική Οδηγία επιβάλλουν ενίσχυση της ανακύκλωσης και από την άλλη η ΣΔΙΤ επιβάλλει συγκεκριμένο όγκο απορριμμάτων ο οποίος θα παραδίδεται στην ΤΕΡΝΑ.

Το Korinthia.net.gr επικοινώνησε με την κυρία Ζωή Παπασιώπη (επικεφαλής της Διαχειριστικής Αρχής για το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Υποδομές Μεταφορών Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη»), η οποία, είναι ένας από τους δύο αποδέκτες του εγγράφου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η κυρία Παπασιώπη, ωστόσο, δεν θέλησε να μπει στην ουσία του περιεχομένου του εγγράφου και έκανε λόγο για μια συνήθη διαδικασία, η οποία ακολουθείται σε όλα τα έργα.

Φαίνεται, όμως, ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά.

Στο έγγραφο, η Κομισιόν ζητά “συμπληρωματικές διευκρινήσεις και μια αναθεώρηση της αίτησης χρηματοδότησης σε σχέση με το κόστος, την ανάλυση των επιλογών, την ζήτηση και χρηματοοικονομική και οικονομική ανάλυση, την ανάλυση κινδύνου και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή“.

Παράλληλα σημειώνεται ότι “οι υπηρεσίες της Επιτροπής εντόπισαν μια σειρά από ζητήματα που αφορούν στην συμβατότητα με την κοινοτική νομοθεσία σε σχέση με την περιβαλλοντική τεκμηρίωση και τις κρατικές ενισχύσεις”.

Τέλος, αναφέρεται ότι η καταληκτική ημερομηνία υιοθέτησης του έργου διακόπτεται μέχρι να υποβληθούν τα παραπάνω”, επισημαίνεται ότι “εάν οι απαντήσεις δεν είναι επαρκείς ή δεν υπάρξει απάντηση, η Επιτροπή δύναται να μην χρηματοδοτήσει το έργο” και καταλήγει ότι “εάν χρειάζεστε περισσότερο χρόνο για να απαντήσετε, τότε να αποσύρετε την αίτησή σας και να την επανυποβάλετε με νέα αίτηση όταν οι παρατηρήσεις της Επιτροπής έχουν απαντηθεί ικανοποιητικά“.

Από τα παραπάνω φαίνεται ότι το έργο -αν μη τι άλλο- μπαίνει σε νέα φάση καθυστέρησης, καθώς θα πρέπει να αποσταλούν στις Βρυξέλλες οι διευκρινίσεις που ζητά η Επιτροπή, μετά αυτές να επαναξιολογηθούν και τελικά, αν η Κομισιόν ικανοποιηθεί, να ανάψει το “πράσινο φως” για την χρηματοδότηση.

Φαίνεται, όμως, πως τα ζητήματα που τίθενται από την Κοσιμιόν δεν είναι και τόσο τυπικά, αλλά μάλλον είναι πιο ουσιαστικά (όσα σημειώνονται με bold πιο πάνω στο κείμενο). Γεγονός που ενδεχομένως θέτει κινδύνους για την πραγματοποίηση του έργου.

Σε άλλο σημείο του εγγράφου γίνεται λόγος για την χρονική διάρκεια ζωής των ΧΥΤΥ για τους οποίους το σχέδιο της ΣΔΙΤ μιλάει για 30 χρόνια, ενώ η Κομισιόν απαντά πως η διάρκεια ζωής των ΧΥΤΥ μπορεί να προσδιορίζεται για περίοδο 5-7 ετών λειτουργίας.

Το ενδιαφέρον είναι ότι η Κομισιόν εντοπίζει μια αναντιστοιχία που έχει επισημανθεί πολλές φορές και αφορά την διάσταση στον Εθνικό Σχεδιασμό και το εργοστάσιο. Ενώ, δηλαδή ο ΕΣΔΑ ταυτίζεται με την οδηγία 2018/851 η οποία προβλέπει 55% ανακύκλωση ως το 2025, 60% ως το 2030 και 65% έως το 2035, η ΣΔΙΤ επιβάλλει στους συμμετέχοντες δήμους υψηλή ποσότητα απορριμμάτων που θα οδηγούνται σε ταφή και η οποία αγγίζει το 65%.

Η Κομισιόν θέτει και ζήτημα υπερκοστολογήσεων του έργου φέρνοντας ως παράδειγμα την μονάδα που έχει χωροθετηθεί στην Σκάλα Λακωνίας, για την οποία το κόστος της επένδυσης φτάνει τα 737 ευρώ/τόνο προς επεξεργασία απορριμμάτων, την ώρα που το έγγραφο αναφέρει ότι η ΕΕ συγχρηματοδότησε σε Κροατία και Βουλγαρία αντίστοιχα έργα με επενδυτικό κόστος 323-343 ευρώ/τόνο.

Συνολικά, η Κομισιόν επισημαίνει ότι:

Δεν εξασφαλίζεται ότι το έργο είναι οικονομικά βιώσιμο.

Δεν προκύπτει τι αφορούν οι τρεις «Μεταβατικές Μονάδες Διαχείρισης» που αναφέρονται στο έργο, ούτε το κόστος λειτουργίας τους, με αποτέλεσμα η Επιτροπή να αμφισβητεί την καταλληλότητά τους.

Δεν συμφωνεί με την θέση της Περιφέρειας Πελοποννήσου ότι ένα ποσοστό 15% των σύμμικτων απορριμμάτων θα μπορεί να ανακτάται προς ανακύκλωση, καθώς τα αντίστοιχα ποσοστά στην υπόλοιπη Ευρώπη είναι πολύ μικρότερα.

Τέλος, η ΕΕ υποστηρίζει ότι το κομπόστ που θα παράγεται θα καταλήγει να θαφτεί αντί να χρησιμοποιηθεί ως εδαφοβελτιωτικό καθώς θα προέρχεται από σύμμεικτα απορρίμματα και επομένως θα έχει χαμηλή ποιότητα.

Ειδικότερα, στο προοίμιο του σχετικού εγγράφου αναφέρεται:

Στις 22 Απριλίου 2020, σύμφωνα με το άρθρο 102.2 του Κανονισμού (EC) N°1303/2013, η Ελλάδα υπέβαλε στην ΕΕ μέσω της πλατφόρμας SFC2014 την αίτηση και τις σχετικές πληροφορίες για το κύριο έργο «Ολοκληρωμένη διαχείριση στερεών αποβλήτων στην Περ. Πελοποννήσου με ΡΡΡ» στην Προτεραιότητα ΡΑ: 14- Διατήρηση και προστασία του Περιβάλλοντος-προώθηση της αποτελεσματικότητας των πόρων (CF) του Επιχειρησιακού προγράμματος «Υποδομές μεταφορών, Περιβάλλον, & Βιώσιμη ανάπτυξη». Μετά από τις εσωτερικές διαβουλεύσεις στις υπηρεσίες της Επιτροπής για τις πληροφορίες που μας παρασχέθηκαν με την υποβολή της αίτησης για το έργο «Ολοκληρωμένη διαχείριση στερεών αποβλήτων στην Περ. Πελοποννήσου με ΡΡΡ», θα θέλαμε να μας αποσταλούν συμπληρωματικές διευκρινήσεις και μια αναθεώρηση της αίτησης σε σχέση με το κόστος, την ανάλυση των επιλογών, την ζήτηση και χρηματοοικονομική και οικονομική ανάλυση, την ανάλυση κινδύνου και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

Επιπλέον οι υπηρεσίες της Επιτροπής εντόπισαν μια σειρά από ζητήματα που αφορούν στην συμβατότητα με την κοινοτική νομοθεσία σε σχέση με την περιβαλλοντική τεκμηρίωση και τις κρατικές ενισχύσεις. Όλα τα ζητήματα αυτά αναλύνται στο Παράρτημα σε αυτή την επιστολή. Όπως προβλέπεται στο άρθρο 102(2) του Κανονισμού (EU) N° 1303/2013, η καταληκτική ημερομηνία υιοθέτησης του έργου διακόπτεται μέχρι να υποβληθούν τα παραπάνω.

Εάν οι απαντήσεις δεν είναι επαρκείς ή δεν υπάρξει απάντηση, η Επιτροπή δύναται να μην χρηματοδοτήσει το έργο. Εάν χρειάζεστε περισσότερο χρόνο για να απαντήσετε, τότε να αποσύρετε την αίτησή σας και να την επανυποβάλετε με νέα αίτηση όταν οι παρατηρήσεις της Επιτροπής έχουν απαντηθεί ικανοποιητικά.

Το Korinthia.net.gr θα παρακολουθεί το θέμα και θα συνεχίσει το ρεπορτάζ τις επόμενες ημέρες για μια πιο διεξοδική αποτύπωση του τι συμβαίνει με το πολύπαθο έργο.