Περί γυναικοκτονίας (vol 2)…

Επειδή – και ας με συγχωρέσουν οι φίλοι μου νομικοί – ο κόσμος μας και οι έννοιες του, δεν είναι μόνο οι νόμοι, και το τι συζητάμε στο θλιβερό χωριό μας δεν είναι ο κοσμος όλος, έχει ενδιαφέρον να σας μεταφέρω για την έννοια της γυναικοκτονίας τι ισχύει σύμφωνα με την διεθνή πρακτική, από την σκοπιά της δικιάς μου δουλειάς και επιστήμης, που είναι ως γνωστόν βαρετή, στριφνή και σχολαστική, αλλά κάποιος πρέπει να την κάνει. Και δεν μιλάω εδώ για μαχητικά άρθρα και ακτιβίστικα πολιτικά κείμενα, ούτε καν για κοινωνικές επιστήμες και πανεπιστημιακές δημοσιεύσεις, αλλά για τους γραφειοκράτες της πληροφορίας, τις κυβερνήσεις και τους διεθνείς κανονισμούς που αυτές συμφωνούν. Πιο συντηρητικό δεν γίνεται δηλαδή.

Γράφει ο Γρηγόρης Φαρμάκης*

Στην δουλειά μου, ένα μέρος της οποίας αφορά την στατιστική κρατών και διεθνών οργανισμών για τις κοινωνίες και τις οικονομίες (αυτό που ονομάζεται Official Statistics), τα πιο δεσμευτικά διεθνή πρότυπα είναι οι ονοματολογίες ή αλλιώς ταξινομήσεις. Είναι ουσιαστικά οι συμφωνημένοι διεθνώς τρόποι με τους οποίους ορίζονται και ταξινομούνται τα κοινωνικά και οικονομικά φαινόμενα, κατατάσσονται και μετρώνται έτσι ώστε να έχουμε συγκρίσιμα και εναρμονισμένα στατιστικά στοιχεία, από τα επαγγέλματα, τις οικονομικές δραστηριότητες και τα προϊόντα μέχρι τα εγκλήματα.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση πολλές από αυτές επιβάλλονται δεσμευτικά με ευρωπαϊκούς κανονισμούς στις δημόσιες διοικήσεις των κρατών μελών. Υπάρχουν συνεχείς εκδόσεις και αναθεωρήσεις από επιτροπές και working groups, πληροφοριακά συστήματα που τις διαχειρίζονται, τεχνικά πρότυπα για την διαχείρισή τους από λογισμικό. Για τις πρότυπες αυτές ονοματολογίες δουλεύουν πάντα ομάδες ειδικών και για την εισαγωγή ή μεταβολή ενός μεμονωμένου κωδικού ή ορισμού μπορούν να ξοδευτούν ώρες πολύ ζωηρού debate.

Τα διεθνή αυτά πρότυπα είναι το ελάχιστο consensus στο οποίο καταλήγουν τα κράτη που συμμετέχουν στους διεθνείς οργανισμούς, είναι δηλαδή ο κοινός τόπος της διεθνούς κοινότητας για την επιστημονική καταγραφή των οικονομικών και κοινωνικών φαινομένων. Να συμπληρώσω ότι στην Επίσημη Στατιστική οι ορισμοί είναι τόσο σημαντικό θέμα, ώστε αποτελούν παράγοντα της ποιότητας της στατιστικής πληροφορίας. Όσο κι αν αυτή η δουλειά μοιάζει σχολαστική, είναι οι έννοιες με τις οποίες συμφωνούμε να ταξινομούμε τον κόσμο. Και αυτό είναι πιο σημαντικό απ’όσο αφήνει να φανεί η τεχνική γλώσσα της στατιστικής επιστήμης.

Στην “Διεθνή Ταξινόμηση Εγκλημάτων για Στατιστικούς Σκοπούς” (ICCS – International Classification of Crime for Statistical Purposes, ver.1.0, Feb. 2015), που εκδίδει το Γραφείο για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα των Ηνωμένων Εθνών (UNODC – United Nations Office on Drugs and Crime) και την οποία χρησιμοποιεί για τα στατιστικά εγκληματικότητας και η Eurostat και τα κράτη μέλη της Ε.Ε., ο κωδικός 0101 – Intentional Homicide προδιαγράφεται ρητά ότι περιλαμβάνει την γυναικοκτονία (femicide) η οποία με την σειρά της ορίζεται ως «the intentional killing of a woman for misogynous or gender-based reasons», μαζί με την παιδοκτονία (infanticide) και τα εγκλήματα τιμής. Το πρότυπο μάλιστα προδιαγράφει και μια σειρά δευτερευουσών κωδικοποιήσεων για το κίνητρο ή την σχέση δράστη-θύματος, από τα οποία μπορεί να προκύψει στατιστικά η ταξινόμηση ενός εγκλήματος ως γυναικοκτονία, ακόμη κι αν δεν αναφερθεί ως τέτοιο.

H Eurostat με την σειρά της, στις επίσημες οδηγίες για την εφαρμογή της ονοματολογίας ICCS στην Ευρώπη (EU guidelines for the International Classification of Crime for Statistical Purposes — 2017 edition), δεν αρκείται στην συμπερίληψη της γυναικοκτονίας στον ορισμό του κωδικού για την ανθρωποκτονία από πρόθεση, και αναφέρεται στην δημιουργία ειδικής τυπικής κωδικοποιημένης υποκατηγορίας του κωδικού 0101, ειδικά για την γυναικοκτονία. Φυσικά, αυτό αφορά τα στατιστικά των κρατών μελών της Ε.Ε. και δεν θα το ζητούσε αυτό αν το φαινόμενο αφορούσε μόνο περιοχές του πλανήτη όπου η γυναικοκτονία είναι αποδεκτή και ανεκτή πρακτική, όπως άκουσα. Έτσι η Ελληνική Αστυνομία οφείλει σύμφωνα με τις Ευρωπαϊκές οδηγίες να δίνει στοιχεία για τις γυναικοκτονίες στην ΕΛΣΤΑΤ και αυτή με την σειρά της να τα επεξεργάζεται και να τα παρέχει στην Eurostat. Απ’ ότι είδα το έκανε μόνο μια φορά για το 2017.

Όλα αυτά εδώ και κάποια χρόνια, αλλά μάλλον τα νέα από την Εσπερία έρχονται αργά. Φαντάζομαι βέβαια ότι όλοι αυτοί οι ειδικοί που έφτιαξαν ονοματολογίες με κωδικούς και προσεκτικούς ορισμούς – για να κάνουν την δουλειά τους σωστά οι αρχές κάθε χώρας και για να μπορούμε να έχουμε data για τις κοινωνίες μας! – δεν γνωρίζουν την ετυμολογία της ελληνικής γλώσσας, και ότι ο όρος «γυναικοκτονία» είναι κατασκευή προοδευτικούληδων δικαιωματιστών και του πολιτικορθακισμού ή ότι θα όφειλαν να συμπεριλάβουν και την «ανδροκτονία» αφού συμβαίνει και να δολοφονούνται άνδρες από γυναίκες (*).

—(*) Το κείμενο του ICCS κάνει ρητή αναφορά στον ορισμό του WHO για το φύλο, στο σύνολο συμπεριφορών που θεωρούνται κοινωνικά ενδεδειγμένες (appropriate) για το φύλο αυτό. Όταν το ICCS ορίζει την γυναικοκτονία με αναφορά σε gender based reasons αναφέρεται σε φόνους που έγιναν επειδή η συμπεριφορά του θύματος δεν ήταν σύμφωνη με αυτές τις «ενδεδειγμένες» συμπεριφορές. Δεν είναι κάθε φόνος γυναίκας γυναικοκτονία φυσικά, αλλά ο φόνος επειδή μια γυναίκα δεν σεβάστηκε τον κοινωνικά επιθυμητό ρόλο της (δεν ήταν πχ «καλή μάνα» ή «αφοσιωμένη και πιστή σύζυγος») είναι.

Ο Γρηγόρης Φαρμάκης είναι διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Αgilis S.A. Το άρθρο είναι απο post στο facebook.