Το αρχαιότερο ναυάγιο στον κόσμο

Σε ένα πέρασμα του Αργοσαρωνικού, ανάµεσα στην Ερµιόνη, την
Ύδρα και τις Σπέτσες, βρίσκεται το μικρό και άγονο νησί, ο Δοκός,
Εκεί το 1975 εντοπίστηκε το αρχαιότερο γνωστό ναυάγιο στον
κόσµο. Την πρωτιά διεκδικεί η πρόσφατη ανακάλυψη του
αρχαιοελληνικού πλοίου στη Μαύρη Θάλασσα, αλλά ακόµα αυτό δεν
έχει τεκμηριωθεί εργαστηριακά.
Στην αρχαιότητα το νησί ονομαζόταν Απεροπία, που σηµαίνει “αυτή
που βλέπει στο άπειρο. Πήρε το όνομα της από την απέραντη θέα που
προσφέρει το νησί στα πιο ψηλά σηµεία του. Η Απεροπία υπήρξε
πέρασμα για την Ύδρα, καθώς μοιάζει να ενώνει τα στενά του αρχαίου
Βούπορθμου, δηλαδή την σηµερινή χερσόνησο του Μουζακίου στην
Ερμιόνη µε την απέναντι Ύδρα. Είναι ένα από τα λίγα νησιά που
απέκτησαν αρσενικό όνομα. Ορεινό, βραχώδες και µε λίγες πηγές νερού,
ο Δοκός διέθετε στρατηγική θέση στις ναυτικές πορείες από και προς τον
Αργολικό Κόλπο και τις ανατολικές ακτές της Λακωνίας.

Πώς έγινε το ναυάγιο του Δοκού
Το µόνο σηµείο του νησιού που αποτελεί καλό αγκυροβόλιο είναι ο
όρμος Σκίντου. Εκεί έχει εντοπιστεί το αρχαιότερο ναυάγιο στον κόσμο.
Συγκεκριµένα στις 23 Αυγούστου του 1975, ο Peter Throckmorton,
πρωτοπόρος ερευνητής των βυθών και ιδρυτικό µέλος του Ινστιτούτου
Εναλίων Αρχαιολογικών Ερευνών εντόπισε µία µεγάλη συγκέντρωση
σπασµένης κεραµεικής στο βυθό του νησιού σε βάθος 20 µέτρων.

Αργότερα, ο ερευνητής επέστρεψε στο Δοκό µε τον αρχαιολόγο και
Πρόεδρο του Ινστιτούτου, Γιώργο Παπαθανασόπουλο, οι οποίοι
διαπίστωσαν ότι η κεραµεική που είχε εντοπιστεί χρονολογούταν στην
Πρωτοελλαδική εποχή.
Σύμφωνα µε τον αρχαιολόγο δεν είναι τυχαίο ότι το πρωτοελλαδικό
πλοίο ναυάγησε στον Όρμο Σκίντου διότι ο καπετάνιος γνώριζε ότι εκεί
υπήρχε οικισμός και ότι ο όρμος θα του προσέφερε καταφύγιο. Η
εκτίµηση είναι ότι το ναυάγιο προκλήθηκε όταν το σκάφος κινδύνευσε
λόγω της τρικυµίας και πάνω στην προσπάθεια να στρίψει µέσα στον
όρμο έχασε την ευστάθεια και βούλιαξε σε µικρή απόσταση από τη
νότια βραχώδη ακτή του Ακρωτηρίου Κομμένη.

Οι μυλόλιθοι κατέδειξαν µέρος της πορείας του πλοίου

Με µία πρώτη εκτίµηση το ναυάγιο χρονολογήθηκε για το 2200 π.Χ. Το
1975 και το 1977 ακολούθησαν δύο διερευνητικές αποστολές στις οποίες
το εύρημα χρονολογήθηκε ακριβέστερα στην Πρωτοελλαδική ΙΙ
περίοδο (2700-2200/2108 π.Χ.]. Ήταν το αρχαιότερο καταγεγραμμένο
ναυάγιο στον κόσµο.

Ίχνη από το αρχαίο εμπορικό πλοίο που μετέφερε είδη πρωτοελλαδικής
κεραμικής δεν έχουν διασωθεί. Ωστόσο η υποβρύχια ανασκαφική έρευνα
έφερε στην επιφάνεια δύο λίθινες άγκυρες, μεγάλες ποσότητες
κεραμικής και πλήθος λίθινων εργαλείων. Ανάμεσα στα πολλά κεραμικά
υπήρχαν είδη καθημερινής χρήσης όπως λυχνάρια και µαγειρικά σκεύη,
κυρίως πύραυνοι και κρατευτές.
Το πλοίο μετέφερε ακόµα µυλόπετρες, τριπτήρες, πυρήνες και
λεπίδες οψιανού από τη Μήλο, το οποίο είναι ένα μαύρο ηφαιστειακό
γυαλί που χρησιµοποιείται για την κατασκευή ανθεκτικών κοφτερών
εργαλείων.

τα 14.000 κομμάτια πήλινων αγγείων συνιστούν ένα εμπόρευμα περίπου
700-800 αγγείων. Από την καταστροφή του ναυαγίου διασώθηκαν
ολόκληρα ελάχιστα. Οι µυλόπετρες είναι από ανδεσίτη αιγινήτικης
προέλευσης, κάτι που δίνει στοιχεία για την πορεία του πλοίου. Το
γεγονός μάλιστα ότι δεν φαίνεται να έχουν χρησιµοποιηθεί,
καταδεικνύει τον εμπορικό χαρακτήρα του πλοίου.

Τα ευρήματα από το αρχαιότερο ναυάγιο στον κόσµο πιστοποιούν ότι η
ναυσιπλοΐα ήταν ελληνική υπόθεση από την προϊστορία. Το
πρωτοελλαδικό ναυάγιο του Δοκού συμπεριλαμβάνεται σε µία από τις
κορυφαίες στιγµές της συνεχούς για 7000 χρόνια ναυτικής ελληνικής
ιστορίας. Ο Δοκός κατοικήθηκε κατά την Νεολιθική εποχή (4η χιλιετία
π.Χ.) αλλά η ανθρώπινη παρουσία αυξήθηκε κατά την πρωτοελλαδική
εποχή (3 η χιλιετία π.Χ.) όταν αναπτύχθηκε η ναυσιπλοΐα. Μία ακόμη
απόδειξη που προσδίδει το ναυάγιο του Δοκού είναι η άσκηση ναυτιλίας
στο Αιγαίο.

πηγή: Η Μηχανή του χρόνου