mini lockdown: οδηγός επιβίωσης των εργαζομένων – οι άδειες και οι αμοιβές

Το δεύτερο «κύμα» του κορωνοϊού είναι ήδη εδώ και οι εργαζόμενοι, ειδικά οι γονείς, τρέχουν και δεν φτάνουν, καθώς πέρα από τα περιοριστικά μέτρα στους χώρους εργασίας, ανακύπτουν σοβαρά ζητήματα οικογενειακού προγραμματισμού.

Τι προβλέπεται στις περιπτώσεις που ο εργαζόμενος τίθεται σε προληπτική καραντίνα; Τι γίνεται αν ένα από τα παιδιά νοσήσει ή πρέπει να τεθεί προληπτικά σε καραντίνα; Πώς αμείβεται ο εργαζόμενος αν η επιχείρηση αναστείλει τη λειτουργία της για απολύμανση; Η πρώτη διαπίστωση είναι ότι αυτήν τη στιγμή υπάρχει ένα σοβαρό «κενό» για τους εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα.

Εκτός άδειας ειδικού σκοπού οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα
Στο πρώτο κύμα της πανδημίας, τον περασμένο Μάρτιο, όταν ανεστάλη η λειτουργία ολόκληρων κλάδων και επιχειρήσεων, ένα από τα πρώτα μέτρα που θεσμοθετήθηκαν ήταν η άδεια ειδικού σκοπού, που έδινε τη δυνατότητα στους εργαζόμενους- γονείς να αναλάβουν τη φύλαξη των παιδιών τους λόγω του «λουκέτου» στα σχολεία.

Αυτήν τη στιγμή, όμως, η δυνατότητα της ειδικής άδειας των 2+1+1 ημερών, όπου δηλαδή το κόστος επιμερίζεται κατά τα 2/4 στον εργοδότη, κατά το 1/4 στο κράτος και κατά το 1/4 στον εργαζόμενο μέσω της κανονικής του άδειας, ισχύει μόνο για τους εργαζόμενους στον δημόσιο τομέα.

Όπως ορίζει σχετικά η νέα εγκύκλιος του υπουργείου Εσωτερικών για τη χορήγηση άδειας ειδικού σκοπού: «Σε περίπτωση εξάντλησης των ημερών κανονικής άδειας που δικαιούται ο υπάλληλος, η τέταρτη ημέρα χρεώνεται, με εξαίρεση την αναρρωτική άδεια, με οποιαδήποτε άλλη άδεια δικαιούται ο υπάλληλος ανεξαρτήτως των τυχόν ειδικών προϋποθέσεων χορήγησης της (π.χ. ειδική άδεια 22 ημερών, άδεια παρακολούθησης σχολικής επίδοσης). Για τον τρόπο χορήγησης της άδειας ειδικού σκοπού ισχύουν οι οδηγίες που έχει δώσει η Υπηρεσία μας με προηγούμενες σχετικές εγκυκλίους στο πλαίσιο εφαρμογής της άδειας αυτής».

Τι προβλέπεται για τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα
Ας δούμε τι προβλέπεται για τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα, σύμφωνα με τον πρώτο οδηγό επιβίωσης.

1. Πώς αναπληρώνεται ο χρόνος απουσίας του εργαζόμενου που τίθεται σε περιορισμό κατ’ οίκον λόγω covid-19;
   Ο εργοδότης που απασχολεί εργαζόμενο ο οποίος τίθεται σε περιορισμό επτά (7) ή δεκατεσσάρων (14) ημερών , στο πλαίσιο των μέτρων προληπτικού ελέγχου για τον περιορισμό της διασποράς του κορωνοϊού δύναται κατά προτεραιότητα να καθορίσει με απόφασή του την πραγματοποίηση της εξ αποστάσεως εργασίας από τον εργαζόμενο ή σε περίπτωση ανέφικτης εφαρμογής της, έχει τη δυνατότητα να απασχολεί τον εργαζόμενο πέραν του ημερήσιου συμβατικού ωραρίου του, κατά μία (1) ώρα ημερησίως, χωρίς αμοιβή και σε άλλες εργάσιμες ημέρες, από τη λήξη του περιορισμού του εργαζόμενου, μέχρι τη συμπλήρωση του ημίσεως των ωρών που αντιστοιχούν στις εργάσιμες ημέρες παραμονής κατ’ οίκον.
2. Χορηγείται γονική άδεια σε περίπτωση νόσησης των τέκνων από τον covid-19; Αν ναι, μετά ή άνευ αποδοχών;
   Οι γονείς εργαζόμενοι σε περίπτωση νόσησης από κορωνοϊό των τέκνων τους, ανεξαρτήτως μάλιστα ηλικίας αυτών, καθώς και γονείς ατόμων με αναπηρία, χωρίς επίσης περιορισμό ηλικίας, δικαιούνται να κάνουν χρήση ειδικής άδειας λόγω ασθένειας τέκνων για δεκατέσσερις (14) ημέρες ή και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα εφόσον κριθεί απαραίτητο με ιατρική γνωμάτευση ή σε περίπτωση νοσηλείας του τέκνου. Η ειδική άδεια χορηγείται επιπλέον προς άλλες άδειες που αφορούν ασθένεια τέκνου, ενώ κατά τη διάρκεια της λαμβάνουν αποδοχές κατά τα 2/3 από τον εργοδότη και κατά το 1/3 από τον τακτικό προϋπολογισμό.
   Για τους εργαζομένους του ευρύτερου δημοσίου τομέα η ανωτέρω άδεια καλύπτεται εξ ολοκλήρου από τον εργοδότη. Αξίζει να σημειωθεί ότι η εν λόγω άδεια χορηγείται ανεξαρτήτως προϋπηρεσίας.

3. Κλείνει το σχολείο λόγω κρούσματος κορωνοϊού. Δικαιούται άδεια ο εργαζόμενος γονέας;
   Κατ’ αρχάς και δεδομένου ότι δεν προβλέπεται πλέον η άδεια ειδικού σκοπού, στην περίπτωση που κλείσει το σχολείο λόγω κρούσματος κορωνοϊού ο γονέας δύναται να κάνει χρήση μόνο της άδειας αναψυχής ή της άδειας άνευ αποδοχών με την αντίστοιχη συναίνεση του εργοδότη. Στη πράξη προβληματική αποδεικνύεται η λήξη ισχύος της ειδικής άδειας σκοπού που καταλήγει στην εξάντληση άλλων αδειών του εργαζομένου.

4. Καταβάλλονται οι αποδοχές των εργαζομένων σε περίπτωση κλεισίματος του εργασιακού χώρου λόγω covid-19;
   Σε περίπτωση απολύμανσης του εργασιακού χώρου, οι μισθοί καταβάλλονται κανονικά καθώς η απολύμανση δεν συνιστά λόγο ανωτέρας βίας αλλά παρεπόμενη υποχρέωση του εργοδότη, η οποία απορρέει από την κύρια υποχρέωση αυτού για τήρηση όλων των απαραίτητων μέτρων προστασίας και πρόνοιας.
5. Τι προβλέπεται για τις ευπαθείς ομάδες εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα;
   Σε κάθε περίπτωση ο εργαζόμενος δύναται να ζητήσει να εργαστεί από το σπίτι και σε ενδεχόμενη αδυναμία παροχής τηλεργασίας, εργάζεται back office, δηλαδή χωρίς επαφή με το κοινό. Αν δεν είναι ούτε αυτό εφικτό, αναστέλλεται η σύμβαση εργασίας του.